Thời gian gần đây, trên các nền tảng mạng xã hội như Zalo, Facebook, không khó để bắt gặp những nhóm chia sẻ "data nhà chính chủ" chuyên cung cấp danh sách nhà cho thuê kèm số điện thoại chủ nhà. Để tham gia, thành viên phải đóng một khoản phí mỗi tháng (chuyển khoản vào tài khoản cá nhân của quản trị viên nhóm). Đổi lại, người tham gia được cấp quyền truy cập vào nhóm để nhận "data" – tức là các thông tin nhà cho thuê được quảng bá là chính chủ.
Là người từng tham gia một nhóm Zalo chia sẻ "data nhà cho thuê chính chủ", tôi nhận thấy đây thực chất là một hình thức môi giới bất động sản trá hình với nhiều rủi ro. Các nhóm này tự quảng cáo là nơi chia sẻ dữ liệu nhà cho thuê chính chủ, nhưng hoạt động hoàn toàn không có sự cho phép của chủ nhà và tiềm ẩn vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
Hình thức này được mô tả ngắn gọn như sau: người tham gia chuyển khoản vào tài khoản cá nhân do quản trị viên nhóm cung cấp (thường lấy lý do "gia hạn thành viên"). Giá dịch vụ này thường được các nhóm công khai ở mức 300.000 – 399.000 đồng nghìn đồng một tháng. Sau khi đóng tiền, thành viên nhận được danh sách các căn nhà, phòng trọ cho thuê kèm số điện thoại của chủ nhà. Danh sách này được cập nhật định kỳ trong nhóm (hoặc gửi qua file), tuy nhiên các chủ nhà không hề biết thông tin của họ đang bị chia sẻ như vậy.
Tin nhắn yêu cầu người dùng chuyển khoản tiền để được nhận data nhà cho thuê. Ảnh: tác giả cung cấp
Mặc dù tự nhận là chia sẻ data "chính chủ", thực tế nhóm này đóng vai trò trung gian môi giới bất động sản không phép. Họ thu tiền phí của người thuê nhà nhưng lại không có chứng chỉ hành nghề môi giới, không đăng ký kinh doanh hay đóng thuế như quy định pháp luật. Quản trị viên nhóm thường yêu cầu thành viên chuyển khoản gia hạn bằng thông tin cá nhân của họ.
Trong nhóm tôi tham gia, đến kỳ gia hạn hàng tháng, admin gửi số tài khoản ngân hàng mang tên cá nhân để mọi người đóng phí 390.000 đồng. Sau khi tôi và các thành viên khác chuyển tiền, quản trị viên xác nhận và tiếp tục cung cấp "data nhà" cho nhóm. Việc thu phí qua tài khoản cá nhân như vậy không được báo cáo qua bất kỳ hệ thống doanh nghiệp hợp pháp nào.
>> Trưởng phòng ngân hàng kêu cứu tôi vì bị lừa đảo hai tỷ đồng qua mạng
Không chỉ trên Zalo, mô hình này còn lan sang cả các hội nhóm Facebook. Nhiều trang mạng xã hội mời gọi người dùng tham gia các nhóm "data nhà chính chủ" do những cá nhân tự lập ra. Những hội nhóm này hoạt động sôi nổi, thu hút đông đảo người tham gia với hy vọng tiếp cận nguồn nhà cho thuê giá tốt.
Trên Zalo, tôi cũng bắt gặp các nhóm dữ liệu nhà cho thuê có hàng trăm thành viên. Điều này cho thấy các nhóm tự phát này đang mọc lên ngày càng nhiều. Nhu cầu tìm nhà chính chủ đã bị lợi dụng để lôi kéo người thuê nhà vào các nhóm thu phí kiểu này. Mô hình "data chính chủ" trá hình này kéo theo nhiều rủi ro:
Thứ nhất, quyền riêng tư của chủ nhà bị xâm phạm nghiêm trọng. Danh sách "data" được chia sẻ trong nhóm bao gồm số điện thoại và địa chỉ nhà của chủ sở hữu, nhưng họ không hề hay biết thông tin cá nhân của mình đang bị rao bán cho hàng trăm người lạ. Việc tự ý phát tán thông tin của người khác mà chưa được đồng ý là hành vi vi phạm đạo đức và pháp luật.
Theo quy định hiện hành, dữ liệu cá nhân không được mua bán dưới bất kỳ hình thức nào. Chính phủ đã ban hành Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng chuẩn bị có hiệu lực, với mức xử phạt hành vi mua bán dữ liệu cá nhân có thể lên tới 10 lần khoản thu bất chính (tối đa hàng tỷ đồng) đối với tổ chức, và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân vi phạm. Việc các nhóm này thu tiền để đổi lấy dữ liệu số điện thoại chủ nhà rõ ràng có dấu hiệu mua bán dữ liệu cá nhân trái phép, cần phải bị xử lý nghiêm.
Các hội nhóm chia sẻ cho thành viên thông tin nhà cho thuê kèm số điện thoại của gia chủ. Ảnh: nhân vật cung cấp
Thứ hai, người tham gia nhóm đứng trước nguy cơ "tiền mất tật mang". Không có bất kỳ đảm bảo nào về chất lượng của "data nhà chính chủ" mà họ nhận được sau khi đã đóng tiền. Trải nghiệm thực tế cho thấy nhiều thông tin nhà cho thuê trong các file data có thể đã cũ, đã có người thuê hoặc thậm chí sai lệch. Tôi từng gọi điện theo danh sách được cung cấp thì gặp trường hợp số điện thoại không liên lạc được, hoặc chủ nhà từ chối vì đã cho thuê xong từ lâu. Như vậy, số tiền vài trăm nghìn bỏ ra có thể hoàn toàn lãng phí nếu người thuê không tìm được nhà phù hợp.
Chưa kể, việc cùng một data được bán cho nhiều người sẽ dẫn tới cảnh hàng chục người cùng gọi cho một chủ nhà, vô hình trung tạo áp lực khiến chủ nhà có thể tăng giá thuê hoặc người thuê phải cạnh tranh không lành mạnh. Mô hình này vì thế gây nhiễu loạn thị trường thuê nhà, làm mất đi tính công bằng và minh bạch của giao dịch chính chủ.
Thứ ba, đây là hoạt động kinh doanh môi giới bất động sản trái phép. Theo Luật Kinh doanh Bất động sản 2014, cá nhân hành nghề môi giới độc lập bắt buộc phải có chứng chỉ hành nghề và đăng ký nộp thuế. Tuy nhiên, những người đứng sau các nhóm "data chính chủ" này không hề có chứng chỉ môi giới, cũng không đăng ký doanh nghiệp hay mã số thuế nào. Họ ngang nhiên thu tiền dịch vụ của người thuê nhà mà không chịu bất kỳ sự quản lý nào của cơ quan chức năng.
Việc môi giới "chui" này không chỉ trốn thuế, qua mặt cơ quan quản lý, mà còn tiềm ẩn lừa đảo. Nếu xảy ra tranh chấp hay thiệt hại (ví dụ thành viên chuyển tiền nhưng không được cung cấp data như cam kết), người tham gia gần như không có bảo vệ pháp lý vì đây không phải giao dịch hợp đồng minh bạch. Nói cách khác, mô hình "data nhà chính chủ" thực chất là môi giới nhà đất trá hình, hoạt động chui để trục lợi.
Từ trải nghiệm của bản thân, tôi muốn cảnh báo mọi người không nên tham gia các nhóm "data nhà chính chủ" tự phát trên mạng. Mức phí vài trăm nghìn nghe có vẻ không lớn so với hy vọng tìm được nhà ưng ý, nhưng cái giá phải trả có thể cao hơn nhiều: bạn vừa mất tiền oan, vừa tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật về dữ liệu cá nhân. Thay vì tìm nhà qua những kênh "ngầm" như vậy, người thuê nên tìm đến các nguồn tin chính thống, minh bạch (trang web uy tín, môi giới có đăng ký) hoặc trực tiếp liên hệ chủ nhà qua tin rao vặt công khai. Đừng để nhu cầu thuê nhà của mình bị lợi dụng bởi các đối tượng trục lợi.
Tôi cho rằng đã đến lúc các cơ quan chức năng vào cuộc chấn chỉnh hiện tượng này. Việc phối hợp liên ngành, cùng với sự tố giác từ phía người dân, sẽ giúp sớm dẹp bỏ những nhóm "data nhà chính chủ" phi pháp, trả lại môi trường tìm kiếm nhà thuê lành mạnh, minh bạch cho cộng đồng. Một thị trường bất động sản lành mạnh đòi hỏi sự minh bạch, trung thực từ tất cả các bên, thay vì những chiêu trò núp bóng công nghệ.
Bẫy thao túng tâm lý trong các vụ bắt cóc online 'Bọn lừa đảo dụ mẹ tôi mua 10 cục đá 35 triệu đồng' Cú lừa cho mẹ đơn thân mơ gặp 'hoàng tử bạch mã' Vỡ mộng 'làm cú chốt' sau khi kiếm 400.000 đồng từ nhóm lừa đảo online Hai lần bị lừa đảo online 'tẩy não' của dân sành công nghệ Tôi sốc khi nhóm lừa đảo biết toàn bộ thông tin đặt hàng online của mình Bẫy thao túng tâm lý trong các vụ bắt cóc online 'Bọn lừa đảo dụ mẹ tôi mua 10 cục đá 35 triệu đồng' Cú lừa cho mẹ đơn thân mơ gặp 'hoàng tử bạch mã' Vỡ mộng 'làm cú chốt' sau khi kiếm 400.000 đồng từ nhóm lừa đảo online Hai lần bị lừa đảo online 'tẩy não' của dân sành công nghệ Tôi sốc khi nhóm lừa đảo biết toàn bộ thông tin đặt hàng online của mình